Ik had jou kunnen zijn. Jij had mij kunnen zijn. Dat dacht ik toen ik Caitlin Moran voor het eerst las. Totaal verrukt was ik, hooked. Dat je zó flamboyant, grappig en grofgebekt kon schrijven over armoe! Over seks! Over man-vrouw-gelazer! Ik las wat – en vooral hoe – ik zélf wilde schrijven. Sindsdien heb ik een queeste: een Caitlin worden.
Ziedaar het effect van ‘How to be a woman’ (2011), Moran’s frisse pleidooi voor feminism=fun. Voor lezeressen die twijfelen – ben ik wel een feminist? Wat betekent dat eigenlijk? – presenteert Moran in hoofdstuk 2 deze foolproof-test:
Hier is een snelle manier om erachter te komen of je een feminist bent. Stop je hand in je broek.
a) Heb je een vagina? en
b) Wil je daar de baas over zijn?
Als je antwoord op beide vragen ‘ja’ is, gefeliciteerd! Je bent een feminist. *
Ja! Ik haal mijn hand uit mijn broek, stoom mezelf klaar tot feminist 3.0 en stort me in een Caitlin-lees-binge. Moran blijkt al vanaf haar 17e een hyperproductieve columnist: in The Times, The Guardian, muziekbladen, online – ze schrijft en twittert zich het apelazerus. Haar beste columns zijn gebundeld in ‘Moranthology’ (2012) en ‘Moranifesto’ (2016), dus ik kan mijn lol op zonder cookie-contracten met Britse kranten te onderklikken.
Ze is grappig. Ze brengt serious shit licht. Ze is hilarisch: ik schiet zo vaak in de lach dat ik de hik krijg. Als niet-Brit begrijp ik niet alles, maar als schrijver snap ik haar helemaal: maak het politieke persoonlijk, dan kun je over alles onderhoudend schrijven. Pak uit met klinkende, uit-het-leven-gegrepen-scenes, of zet A en B scherp tegenover elkaar. Zoals ze doet in een column na Margaret Thatchers dood, waarin ze uitlegt waarom sommige mensen – háár mensen – deze grande finale een feestje waard vonden (daarmee rechtse rijken shockerend).
Weet je wat middle-class-mensen bedoelen als ze zeggen ‘totaal geruïneerd’ te zijn door een regeringsmaatregel over de EU? Ze zijn niet geruïneerd. Ze zijn alleen maar geïrriteerd.
Weet je wat arme mensen bedoelen als ze ‘totaal geruïneerd’ zijn door een regeringsmaatregel over de huursubsidie? Ze zijn totaal geruïneerd. Ze zijn op straat gezet en zitten in een hostel, met hun kinderen. Het zijn niet alleen woorden voor hen. ‘Totaal geruïneerd’ is voor hen een feit. *
Haar semi-autobiografie in twee delen: ‘How to build a girl’ (2014) en ‘How to be famous’ (2018) lees ik ook, en dan heb ik genoeg Caitlinese gelezen. Genoeg om het zelf te spreken.
Want echt, ik kan best de Nederlandse Caitlin Moran zijn. We hebben zóveel gemeen, zij en ik. Zij opgegroeid in een council estate in Wolverhampton, ik in een sociale huurflat in Doetinchem. Zij opgevoed door hippie-ouders, ik door een anti-bourgeois bijstandsmoeder. Zij op haar 17e ontsnapt naar Londen, ik – via wat provinciale omwegen – naar Amster- en later Rotterdam. Zij een drop-out op z’n Brits, ik een outcast op z’n Achterhoeks. Zij twee dochters, ik twee zonen.
Zij schaamteloos in haar schrijven, ik nog niet. Daar ga ik verandering in brengen.
* De vertalingen zijn van mij.
